Spor Endüstrisinde Bir Krizin Öyküsü: Kovid-19
Tüm dünyayı etkisi altına alan Kovıd-19 küresel salgını, tüm sektörlerde olduğu gibi spor alanında da önemli etkilere neden oldu.
Konu ile ilgili bir çalışma yapan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimler Fakültesi Spor Yöneticiliği Bölümü, Spor Yönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Zühal Yurtsızoğlu Kovıd-19 küresel salgını nedeniyle insanların yaşam biçiminin, çalışma şekillerinin, eğitim-öğretim metotlarınını ve alışveriş davranışlarının değiştiğini belirterek, “Salgının psikolojik, ekonomik ve sosyal anlamda yarattığı yıkımın etkilerini tüm dünya hep birlikte yaşamakta ve yaşamaya devam etmekte. Uluslararası düzeyde sunulan spor organizasyonları ve hizmetleri direkt ve dolaylı olarak milyonlarca insanı ilgilendirmektedir. Getirilen kısıtlama ve tedbirlerle birlikte ulusal ve uluslararası spor organizasyonları ötelenmeye ve iptal edilmeye başlayınca, sektörün hizmet üretimi diyebileceğimiz bölümü neredeyse tamamen durmuştur. Mal üreten spor işletmeleri ise, spor hizmetlerinin durmasından dolayı üretimlerini kısmak, işçi sayılarını azaltmak, çalışma koşullarında kısıtlamalara gitmek zorunda kalmışlardır.” ifadesini kullandı.
Yurtsızoğlu; “Ayrıca sektörde mal ve hizmet üretiminin durmasının yanı sıra, küresel salgın nedeniyle iptal edilen ligler, yarışmalar ve organizasyonlar, Türkiye ve tüm dünyada spor kulüpleri ve organizasyonların elde ettiği gelir akışlarını ciddi oranda azaltmıştır. Çünkü en önemli spor gelirleri olan, yayın, TV hakları, sponsorluk, reklam gelirleri, maç günü bilet satışları ve konaklamadan kazanılan gelirler; spor organizasyonlarının ertelenmesi ya da iptal edilmesiyle azalmaya başlamıştır.” şeklinde konuştu.
İlk olarak 2020 Dünya Salon Atletizm Şampiyonasının ertelendiğini söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Yurtsızoğlu, “Dünyanın en büyük spor organizasyonu olarak bilinen olimpiyatlar da salgından nasibini almıştır. Olimpiyat ateşi tarihinde ilk defa yakılmamış, IOC, 2020 Yaz Olimpiyatları’nın ertelendiğini açıklamış, Dünya Atletizm Şampiyonası ve 2021 Avrupa Basketbol Şampiyonası ertelenmiştir. 1877'den beri düzenlenen, sadece I. Dünya Savaşı ve 2. Dünya Savaşı sırasında iptal edilen Wimbledon Tenis Turnuvası ertelenmiş, UEFA finansal fair-play kurallarını bir sezonluğuna askıya aldığını duyurmuştur.” diye belirtti.
Yurtsızoğlu; “2019 yılı itibariyle Spor endüstrisinin toplam değerinin 614 milyar dolara ulaştığı tahmin edilmektedir (Business Wire, 2020). Resmi olmayan rakamlara göre 2020 yılında endüstrinin büyüklüğünün 1 trilyon dolar olacağı tahmin ediliyordu. Business Wire'a göre, bu toplam büyüklüğün içinde Spor etkinlikleri (yani biletler ve sponsorluklar), medya gibi genel pazar, TV hakları ve spor organizasyonları yer almaktadır. Fakat küresel salgın nedeniyle bu gelirlerin büyük bölümü elde edilememiştir. Bu durum sektörde ekonomik anlamda büyük kayıplara neden olmuş, dünya genelinde milyonlarca insanı istihdam eden spor endüstrisinde işsizlik ve işten çıkarmalar yaşanmıştır.” dedi.
“Salgının sektörde yarattığı diğer önemli etki futbolcuların değerlerindeki kayıplardır.” Diyen Yurtsızoğlu konuşmasında, “Türkiye olduğu gibi Dünya’nın birçok ülkesinde futbolcu değer düşüşü oyuncunun yaşı, performansı, kariyeri gibi değişkenlerden etkilenerek belirlenir. Tüm bunlardan bağımsız olarak salgın döneminde, futbolcuların değerinde yaklaşık %30’luk kayıplar meydana gelmiştir. Kulüp değerlerinde de ciddi kayıplar yaşanmıştır.” Cümlelerine yer verdi.
Dr. Öğr. Üyesi Yurtsızoğlu son olarak; “Sonuç olarak olası senaryolar her ne olursa olsun spor endüstrisi, sporcusu, taraftarı organizasyonu ve olimpik ruhu ile yaşamın tam ortasında olmaya devam edecektir. Belki de dönüşümler kaçınılmazdı. Küresel salgın bu dönüşümleri hızlandırdı. Süreci, sektörün en az hasar alacağı şekilde yönlendirmek ve olağanüstü durumları daha iyi değerlendirebilmek için, spor otoriteleri ve devletlerin kriz eylem planlarına ihtiyacı vardır. Bu planların varlığı, belirsizlikleri biraz da olsa hafifletip, krizleri daha az hasarla atlatılabilir hale getirebilir.” dedi.
