İSNAD: İlk ve Tek Yerli-Milli Kaynak Gösterme Sistemi

Türkçenin bir bilim dili haline gelmesi hedefi ve buna dönük çalışmalar kapsamında, Dinî İlimler Araştırma Merkezi (DİMER) öncülüğünde hazırlanan akademik yazım ve kaynak gösterme sistemi olan İSNAD (www.isnadsistemi.org), yeni versiyonu ile birçok disiplininde kullanılıyor. 

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Dinî İlimler Uygulama ve Araştırma Merkezi (DİMER) bünyesinde, Üniversitemizde düzenlenen İlahiyat Dergileri Editörleri Çalıştayları sonrasında editörlerden ve ilgili kurumlardan gelen geri dönüşler ve talepler değerlendirilerek İSNAD Atıf Sistemi’nin ikinci edisyonu hazırlanmış ve Ekim 2019 itibarıyla açık erişim olarak kullanıma sunulmuştur. İSNAD’ın yeni versiyonu, akademik çalışmalarda yaygın olarak başvurulan kitap, makale ve tez gibi kaynaklara ek olarak sosyal medya mesajından nota kâğıdına varıncaya kadar kırk bir farklı veri türüne dair atıf ve kaynak gösterme kurallarını ve örneklerini içermekte. (www.isnadsistemi.org).

Akademik yayıncılık alanında uzman öğretim üyelerinin ve hakemli dergi editörlerinin görüş, öneri ve değerlendirmeleri alınarak yapılan çalışmalar ile hazırlanan İSNAD, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlüğünün destekleri ile “Ulusal İlahiyat Atıf Dizini Projesi” kapsamında geliştirildi ve ikinci versiyonu Ekim 2019 itibarıyla açık erişim olarak kullanıma sunuldu. İSNAD Atıf Sistemi ile akademik bir yazının başlığının nasıl belirleneceği, özetinin hangi bilgileri içermesi gerektiği, anahtar kavramların nasıl seçileceği, başlıklandırma formatının nasıl olması gerektiği ve içerdiği tablo ve şekillerin nasıl oluşturulacağı; Arapça, Farsça, İngilizce ve diğer eser adlarının ve müellif isimlerinin nasıl yazılacağı, tarih ve yüzyılların hangi şekilde gösterileceği, yayın etiği kapsamında nelere dikkat edilmesi gerektiği, istifade edilen kaynak eserden dolaylı veya doğrudan nasıl alıntı yapılacağı, atıf yapılan kaynakların metin içinde veya dipnotta nasıl yazılacağı ve kaynakçanın nasıl oluşturulacağı gibi akademik yazımla ilgili bilinmesi ve uygulanması gerekli tüm kurallar örneklerle açıklandı.

İSNAD İlk ve Tek Yerli-Milli Kaynak Gösterme Sistemidir

İSNAD; Türkiye merkezli olarak geliştirilen, hakemli akademik dergi ve kitap yayıncıları ile Fakülte Dekanlıkları (mezuniyet tezlerinin yazımında) ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüklerince (Yüksek Lisans ve doktora tezlerinin yazımında) kullanımı benimsenen, Web of Science / Clarivate Analytics, TÜBİTAK TR Dizin ve TÜBİTAK DergiPark gibi akademik yayıncılıkla ilgili indeks ve dergi platformlarınca kaynak gösterme biçimlerinden biri olarak sistem entegrasyonu yapılan, Zotero, Mendeley ve EndNote gibi dünya çapında kullanılan kütüphane ve referans düzenleme yazılımlarına uygun şablonları hazırlanan ve ücretsiz olarak kullanıma sunulan ilk ve tek yerli-millî kaynak gösterme sistemidir ve bu açıdan oldukça önem arz etmektedir. Türkçenin bir bilim dili olarak güçlenmesinde Türkçe olarak hazırlanan bir bilimsel yazım ve kaynak gösterme sisteminin bulunması önem taşımaktadır. Öğrencilerin ve araştırmacıların Türkçe olarak hazırlanan ve ücretsiz olarak kullanıma sunulan İSNAD Atıf Sistemi’ni öğrenmeleri ve kullanmaları, aslı İngilizce olan ve ücretsiz de olamayan sistemleri öğrenmelerine kıyasla daha elverişlidir ve kolaydır. Türkçe konuşan ülkelerin bilim insanlarının bildiri, makale, kitap, proje ve benzeri bilimsel çalışmalarını İSNAD Atıf Sistemi’ni kullanarak hazırlamaları, Türkçenin ortak bir bilim dili olarak güçlenmesine katkı sağlayacaktır.

İSNAD Atıf Sistemi; Sivas Cumhuriyet, Sakarya, Harran, Ankara Yıldırım Beyazıt, Dicle, Bayburt, Kastamonu, Recep Tayyip Erdoğan ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü tarafından yüksek lisans ve doktora tezlerinin yazımında kullanılabilecek atıf ve kaynakça gösterme sistemlerinden biri olarak kabul edilmiştir. Ayrıca ulusal hakemli dergilerinin 78’i İSNAD’ı kullanmaya başlamıştır (www.isnadsistemi.org/kullananlar/). İSNAD’ın matbu kılavuzu 5.000 adet Cumhuriyet Üniversitesi Yayını olarak basılmış ve ücretsiz dağıtılmaktadır. İSNAD’ın web sitesi ise günlük ortalama 2.500 kullanıcı tarafından kullanılmaktadır.

İSNAD ile Türk Dünyası Arasında Bilimsel Veri Akışı Kolaylaşacaktır

İSNAD Atıf Sistemi ile Türkiye’de ve Türk Cumhuriyetlerde; Antropoloji, Arkeoloji, Coğrafya, Dil ve Edebiyat, Felsefe, Halkbilimi, Hukuk, İktisadi ve İdari Bilimler, İlahiyat, Müzik, Psikoloji, Sanat Tarihi, Sosyal Hizmetler, Sosyoloji ve Tarih gibi sosyal ve beşeri bilimler alanında hazırlanan yayınlarda ortak bir atıf sisteminin kullanımını sağlamak hedeflenmektedir. İSNAD’ın kullanımı, Türkçe konuşan ülkelerde sosyal ve beşeri bilimler alanında kaynak göstermede standartlaşmayı sağlayarak atıf ve etki değeri tespitine olanak sağlayacak ve Türk dünyası arasında bilimsel iletişimi kolaylaştıracaktır. İSNAD’ın Azerice, Kırgızca, Özbekçe, Türkmence, Kazakça ve Tatarca çevirileri de hazırlanmaktadır.

Neden İSNAD Atıf Sistemi?

Ortak Referans Sitili

Türkiye ve Türk Cumhuriyetlerinde sosyal ve beşerî bilimler alanlarında hazırlanan yayınlarda ortak bir referans sisteminin kullanımını sağlamak hedeflenmektedir.

Özel Referans Sitili

İSNAD’ın kullanımı, ilahiyat alanında yapılan çalışmalar başta olmak üzere Türkiye ve Türk Cumhuriyetlerinde sosyal ve beşerî bilimler alanında aslı İngilizce olan atıf stillerinin doğrudan kullanılmasının ortaya çıkardığı eksiklikleri giderecektir.

Kolay Kullanım

İsnad Atıf Sistemi EndoNote, Zotero, Mendeley ve MS Word gibi programlar için hazırlanmış şablonları ve online kılavuzu ile kolay bir kullanım sunmaktadır.

Açık Erişim

İSNAD Atıf Sistemi’nin basılı kılavuzu, PDF metin erişimi ve online versiyonu tamamen ücretsiz olarak araştırmacılar ve öğrencilerin kullanımına sunulmuştur. Öğrenciler ve araştırmacılar sadece kargo ücretini ödeyerek İSNAD’ın basılı kılavuzunun (217 sayfa) evlerine ücretsiz olarak teslim edilmesini talep edebilmektedir (www.isnadsistemi.org/formlar/isnad-talep-formu/).

Çoklu Dil Desteği

İSNAD Atıf Sistemi’nin İngilizce versiyonu hazırlanmıştır. Farsça, Arapça, Azerice, Kırgızca, Özbekçe, Türkmence, Kazakça ve Tatarca çevirileri de hazırlanmaktadır. İSNAD’ın kullanımının yaygınlaşması, Türkçenin bir bilim dili olarak güçlenmesine katkı sağlayacaktır.

Atıf Tespiti

Ortak referans sitilinin kullanılması ile atıflar doğru bir şekilde tespit edilebilecek, dergilerin etki faktörleri doğru olarak hesaplanabilecek ve İSNAD Atıf Sistemi, İlahiyat Atıf Dizini’ne (www.davet.org.tr) temiz veri sağlayacaktır. İSNAD’ın kullanımının yaygınlaşması, atıf yapmada ve kaynakça oluşturmada görülen hatalarının asgari düzeye inmesine imkân sağlayacaktır.